Người già thường có nguy cơ mắc các bệnh tai biến rất cao. Vậy, làm sao để có thể phòng tránh tai biến mạch máu não ở người già? Tai biến (hay còn được gọi là đột quỵ), là căn bệnh được hình thành khi một lượng máu lên não bị giảm đột ngột khiến một phần não bộ bị chết, dẫn đến một số tổn thương như chảy máu não, nhũn não, màng não. Đặc biệt, căn bệnh này thường xảy ra ở người già do chức năng của các bộ phận bị suy giảm đáng kể.
Nguyên nhân nào gây ra bệnh tai biến mạch máu não?
Xơ vữa động mạch
Do động mạch bị xơ cứng, nhỏ hẹp hơn so với bình thường nên gây ra tình trạng xơ vữa động mạch. Sự đông cứng của động mạch kết hợp cùng với các mảng xơ sẽ khiến mạch máu co lại, không thể lưu thông như tuần hoàn thông thường. Nếu máu không thể lưu thông thì lâu ngày sẽ tạo thành các cục máu đông, dẫn đến tắc nghẽn “đường đi” của máu lên não khiến người già mắc bệnh tai biến.
Dị dạng mạch máu não
Đây là hiện tượng các mạch máu bỗng trở nên bất thường hoặc bị rối loạn, dẫn đến chảy máu não. Tình trạng này vô cùng nguy hiểm bởi nó có thể gây tử vong đột ngột.
Dị dạng mạch máu não là nguyên nhân được phát triển khá âm thầm, ít phát ra các dấu hiệu bởi các mạch máu sẽ ngày càng yếu đi và bị biến dạng. Nếu gặp phải một lực tác động mạnh như stress, sợ hãi quá mức, lo lắng,… mạch sẽ bị vỡ, gây ra tình trạng xuất huyết não.
Huyết áp cao
Huyết áp cao là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh tai biến mạch máu não ở người già phổ biến nhất hiện nay. Trung bình, những người bị huyết áp cao có nguy cơ mắc bệnh đột quỵ gấp 3 – 4 lần so với những người bình thường.
Cao huyết áp là tình trạng dòng máu lên thành mạch bị tăng áp lực thường xuyên khiến thành mạch bị giãn dần ra, từ đó xuất hiện một số thương tổn nhất định. Ngoài ra, áp lực máu tăng cao đột ngột sẽ khiến mạch máu bị vỡ, gây ra bệnh vỡ mạch máu não.
Thông thường, những vết thương hay tổn thương nhỏ xuất hiện trong cơ thể sẽ được các sợi fibrin và hệ thống tiểu cầu đến vá lại, tạo ra các cục máu đông. Song, nếu huyết áp bị tăng cao kết hợp cùng với chứng thừa cholesterol, rối loạn mỡ máu thì sẽ khiến thành mạch bị dày lên, cùng lúc làm hẹp lòng mạch, gây ra “ách tắc lưu thông máu” trong quá trình nuôi dưỡng tế bào não, khiến người mắc bệnh cao huyết áp bị tai biến.
Bệnh tim mạch
Những người già mắc các bệnh lý về tim như viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, u nhầy nhĩ trái, rung nhĩ,… cũng có nguy cơ mắc bệnh tai biến mạch máu não cao. Đó là do các cục máu đông khi rụng ra từ buồng tim, gặp phải tác động mạnh và trôi theo dòng máu đến động mạch cảnh, gây ra tình trạng tắc dòng máu lên não.
Bệnh tiểu đường
Tiểu đường là một căn bệnh khá phổ biến và cũng được xem là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tai biến mạch máu não ở người già. Căn bệnh này sẽ khiến quá trình xơ vữa động mạch phát triển nhanh hơn, thúc đẩy hình thành các cục máu đông chặn đường máu lên não, gây nên tình trạng vỡ thành mạch máu và nguy hiểm hơn là tử vong.
Các dấu hiệu bệnh tai biến mạch máu não thường thấy
Bệnh tai biến nếu phát hiện kịp thời vẫn có thể cứu chữa. Do đó, nếu nhận thấy dấu hiệu sau ở bản thân hay từ người thân, gia đình thì bạn cần phải đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra:
- Đau đầu dữ dội, buồn nôn, choáng váng,… đột ngột.
- Đột nhiên cảm thấy tê tay chân, tê mặt hoặc bị liệt nửa người.
- Bất ngờ nói lẫn lộn, nói đớ hoặc gặp khó khăn trong khi nói.
- Mắt mờ, không nhìn thấy hoặc nhìn đôi.
- Mất tự chủ trong việc đi vệ sinh.
- Đột ngột mất đi ý thức, lú lẫn, khó đánh thức, hôn mê hoặc tử vong.
Có một số người già chỉ bị tai biến nhẹ hoặc xuất hiện các dấu hiệu trên nhưng sau đó mất đi trong vòng 24 tiếng thì được gọi là “cơn thoáng thiếu máu não”. Đây chính là dấu hiệu báo về một cơn đột quỵ nặng, có thể dẫn đến tử vong ngay lập tức nên bạn cần đưa người bệnh đến bác sĩ để được điều trị và ngăn chặn kịp thời.
Cần làm gì khi phát hiện một người bị tai biến mạch máu não?
Nếu thấy người thân hay bất kỳ ai xuất hiện các triệu chứng trên, bạn hãy thực hiện các thao tác xử lý sau:
- Đỡ người bệnh và đặt họ nằm ở chỗ thoáng khí, tránh để họ té ngã xuống nền, sàn, đất.
- Nếu người bệnh lơ mơ, nôn ói thì đặt nghiêng đầu sang bên, sau đó lau sạch đờm, chất ói hay thức ăn còn sót trong miệng nhằm tránh hít sặc vào phổi. Tuyệt đối không cho bất kỳ thứ gì vào miệng người bệnh.
- Không tự ý dùng thuốc, chích máu hay cạo gió.
- Nhanh chóng gọi cấp cứu và đưa đến bệnh viện, cơ sở y tế gần nhất.
Cách phòng tránh tai biến mạch máu não ở người già
- Kiểm soát cholesterol trong máu bằng cách kiểm tra lipid định kỳ 6 – 12 tháng/lần với những người già trên 45 tuổi.
- Tăng cường vận động, tập thể dục thể thao như đi bộ, dưỡng sinh, yoga,…
- Kiểm tra sức khỏe theo lịch khám định kỳ và điều trị các bệnh lý.
- Không lạm dụng chất kích thích, ăn nhiều mỡ, tinh bột hay chất ngọt.
- Hạn chế ăn nhiều muối.
- Bổ sung vitamin, rau củ quả.
- Kiểm soát cân nặng và đường huyết. Tuyệt đối không để tăng cân hay béo phì.
- Kiểm soát stress tốt, tránh để bản thân hay người thân quá xúc động hay xuất hiện các chấn thương tâm lý.
- Sinh hoạt điều độ: đi ngủ đúng giờ, ngủ đủ giấc,…
Bệnh tai biến là một căn bệnh nguy hiểm. Vì vậy, biết cách phòng tránh và nhận biết các dấu hiệu xuất hiện sẽ giúp bạn hạn chế nguy cơ đột quỵ ở bản thân hay người thân trong gia đình.
